Ik ben blij, mijn hart klopt van vreugde. Het is niet makkelijk geweest, maar hier zijn we.
De compañeras hebben het al gezegd, altijd zijn er tranen omdat de wonden niet helen. Er is altijd een wond, maar door dit boek hebben we moed gevat en vandaag zeggen we,
‘hier zijn we, de overlevenden.’
Niet alle vrouwen die in het boek voorkomen leven nog, maar nog steeds leven er vrouwen die zelf hebben meegemaakt waar dit boek van getuigt. Gelukkig zijn we hier, want je hoort zeggen dat het misschien een film was, dat het niet zo is gegaan. Maar het is wel gebeurd en het is realiteit. Wij zij hier om te bevestigen dat het waar is.
Als u het boek leest lijkt het net alsof u de vrouwen tegenover u heeft staan. Het boek vertelt over de realiteit waaronder ons vaderland Guatemala te lijden heeft gehad, ook al zeggen ze tegenwoordig dat er geen massamoorden waren. Die waren er wel degelijk, we hebben het echt meegemaakt. Ik was toen elf jaar. We hebben veel doden gezien, maar de doden praten niet. Daarom verheffen wij hun stem, ze leven voort in ons. We hebben ze bij ons opdat hun stem gehoord wordt. We zwijgen niet, we verzetten ons.
De titel van het boek is ‘Niet terug naar het verleden’, omdat we niet terug willen. Wij die te lijden hebben gehad onder deze trieste en pijnlijke situatie zeggen,
‘we willen niet terug naar het verleden, we willen geen oorlog meer in Guatemala, we willen een vrij Guatemala waar de mensenrechten gerespecteerd worden omdat iedereen wil leven in vrede en vreugde.’
Misschien hebben we niet meer de grote hoeveelheden grond. Die hebben we verloren omdat onze grond is afgepakt. Ze zijn nu in bezit van de grootgrondbezitters. De caballería (44 hectare) die we hadden voordat we moesten vluchten konden we niet meer terugkrijgen, maar we overleven op het stukje grond wat we nu hebben. We zeggen tegen onze mensen dat onze stem gehoord moet worden in elke uithoek van Guatemala en ook op mondiaal niveau opdat Guatemala niet meer te lijden heeft onder nog meer geweld, dat er geen discriminatie meer is, een vrij Guatemala. Als volk kunnen we samen in opstand komen en we hebben stem en stemrecht. We kunnen het voor elkaar krijgen.
Ook al zij we indianen en analfabeten, we zwijgen niet meer, maar we komen naar voren opdat we gehoord worden, opdat iedereen meedoet aan de strijd zodat we in vrede kunnen leven. Als iemand brood eet, eet hij niet alleen brood, maar eten we allemaal. Dat die beproevingen die we hebben doorgemaakt zich niet zullen herhalen.
Wij zijn hier ter herinnering aan de vrouwen die er niet meer zijn.
Dank u wel